Begin

Slechts wie volwassen wordt en kind blijft, is een mens! - Erich Kästner

Verbeter de wereld, begin bij jezelf: begin! Met dat motto namen wij vele jaren foto’s bij ons Verteltheater: https://photos.app.goo.gl/SFYShyWKTPRSfTAr7 Net zoals met kinderen bij het verteltheater wordt nagedacht over leefwijze, is dit samen nadenken ook voor volwassenen inspirerend. Het belang beseffen van zorg voor elkaar en zorg voor Moeder aarde: het draagt bij aan een betere wereld. Eenieders besef, een betere versie van je zelf creëren: goed werk! Hoe ziet het goede leven er uit? De stelling dat op de pof leven van de aarde aan de orde is, houdt ons bezig.

Een artikel door Thomas Borst en Erik van Gameren op Earth Overshoot Day donderdag 28 juli 2022 in NRC over de ecologische voetafdruk per inwoner van een aantal landen en het wereldgemiddelde, hebben we onder de loep genomen. Want die donderdag was de dag waarop de mens evenveel grondstoffen heeft verbruikt als de aarde in een jaar kan produceren. Alles wat de aarde in een jaar aan grondstoffen en voedsel te bieden heeft, is in minder dan 7 maanden opgemaakt door de mensheid. Op Earth Overshoot Day wordt herdacht dat de mensheid door de jaarlijkse voorraad aardbol heen is. Die datum valt, afgezien van coronajaar 2020, elk jaar weer een stukje eerder. Jaarlijks stelt denktank Global Footprint Network deze dag vast. De voetafdruk laat zien hoeveel broeikasgassen mensen uitstoten, en hoeveel land en water gebruikt wordt voor de productie van voedsel en grondstoffen. De onderzoekers zetten dat af tegen wat de aarde binnen één jaar zelf kan produceren en de CO2-uitstoot die bossen en oceanen kunnen absorberen.

Nu wereldwijd de meeste coronamaatregelen zijn afgeschaft, draait de industrie weer op volle kracht, de snelwegen lopen als vanouds vol en mensen nemen weer massaal het vliegtuig. Het gevolg: de mensheid gebruikt 75% meer dan de aarde kan leveren. Terug op het niveau van vóór corona. Qua uitputting van de aarde zijn we weer terug op het niveau van vóór de pandemie. In 2018 en 2019 viel Earth Overshoot Day op eind juli. De coronalockdowns leidden een eenmalige trendbreuk in 2020 in toen de dag op 22 augustus viel. Deze en de vorige jaargang valt de dag weer eind juli; of mensen leven opnieuw op de pof van de aarde en hebben met de huidige leefstijl eigenlijk 1,75 aardbol nodig. Wereldwijd maakt de mensheid al ruim 50 jaar meer op dan de aarde kan leveren: 25 december 1971 was de eerste Earth Overshoot Day. Sindsdien kroop de datum langzaam naar voren, op een dipje in 2009 na, als gevolg van de financiële crisis.

Vergeleken met de rest van de wereld staat Nederland er niet al te best voor. Slechts 24 landen hadden een grotere ecologische voetafdruk, waaronder de Verenigde Staten en Qatar, dat bovenaan staat. Op de keper beschouwd zitten Europese landen bovenaan de verbruiksladder en Afrikaanse landen aan de onderkant. De grens tussen wat de aarde produceert en de mensheid daarvan benut, zou in Nederland al op 12 april zijn bereikt. Als iedereen zou leven als een Nederlander zouden er 3,6 aarde’s nodig zijn. Het kabinet streeft ernaar de ecologische voetafdruk te halveren in 2050. Om dat te bereiken zal onder meer het koolstofverbruik omlaag moeten, dat is verreweg de grootste vervuiler. Koolstof zit vooral in fossiele bronnen: collectief minder autorijden en vliegen leidt tot minder uitstoot. Ook op andere vlakken speelt leefstijl een rol. Zo omvat voedsel 33% van de Nederlandse voetafdruk, waarvan 20% vleesconsumptie. Zouden Nederlanders de helft minder vlees eten, dan gaat de voetafdruk direct met 10 % omlaag.

Wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd. Laten we voelen, signaleren, juiste prioriteiten zien en ieder voor zichzelf beginnen aan een leefstijlcheck. Beginnen met zelfbeheersing, compassie tonen en wijs zijn? Elke druppel op de gloeiende plaat telt, mensen.

Kees en Conchita Willems