Co Lassche en de Vikingschaats

Amstelveen heeft ooit een schaatsenfabriek gehad. Het was in een tijd dat de winters nog strenger waren dan nu. De fabriek was van Co Lassche en Co was de grondlegger van de Vikingschaats.

Schaatsen van Welfare blikken

Kort na de Tweede Wereldoorlog was Co in Durgerdam begonnen met het maken van stalen noren van Welfare biscuitblikken. Deze blikken waren in 1945 gebruikt voor voedseldroppings door Britse en Amerikaanse bommenwerpers. Bij gebrek aan ander materiaal maakte Co hiervan huishoudelijke artikelen, waarmee hij de boer op ging om iets bij te verdienen. En hij maakte hiervan dus schaatsen. Hij was de eerste Nederlandse schaatsenmaker die na de oorlog stalen noren in productie maakte en experimenteerde zijn hele leven met het maken van schaatsen. De schaats die Co Lassche maakte zou uitgroeien tot de Vikingschaats waarmee onder anderen Ard Schenk en Kees Verkerk hun successen zouden behalen. Dat ging zo.

De geboorte van de Vikingschaats

Eind 1947 kwam Co in contact met Jaap Havekotte, die toen een bekende schaatser was (en tevens timmerman en zeilschoolhouder). Havekotte zag het vakmanschap van Co en hij kreeg van Co het alleenrecht van verkoop van de schaatsen. De vraag bleek zo groot dat Co en Havekotte een compagnonschap sloten en zich volledig op de fabricage van schaatsen toelegden. Co nam ontslag als koperslager en de fabriek verplaatste zich grotendeels naar Amsterdam. Co maakte de schaatsen, Jaap Havekotte ontwierp de leest voor de schoen en verzorgde de verkoop. Co Lassche bleef op de achtergrond en Jaap Havekotte werd bekend. Het eerste model Vikingschaats werd onder de naam Norsk - Model Skoyter VIKING op de markt gebracht. Later werd de naam van de fabriek (Noorse Schaatsenfabriek ‘Viking’) veranderd in Viking fabriek van Noorse schaatsen en kort daarop: Schaatsenfabriek Viking. In 1948 werden in totaal 657 paar schaatsen geleverd door de fabriek.

Schaatsenfabriek in Amstelveen

In mei 1952 kwam het tot een breuk tussen de compagnons. Jaap Havekotte behield de naam Viking en zette de Schaatsenfabriek Viking voort. Zonder Co was dat een moeizaam proces, alhoewel Co nog wel schaatsen leverde aan de fabriek. Co Lassche ging door als schaatsenmaker in Durgerdam tot 1954, waarna hij in 1955 voor zichzelf begon in Amstelveen. De fabriek kwam in een oude boerderij aan Dorpsstraat 62. Het pand lag wat afgelegen in het dorp, achter de voormalige Piet Heinschool (nummer 38) en bij de pastorie van de Hervormde Dorpskerk. Deze locatie bevindt zich ongeveer ter hoogte van de woningen aan het huidige Bouwensland. Hier maakte Co Lassche ongeveer honderd paar schaatsen per week, waaronder de bekende Hjälmar schaatsen. En hij hoopte natuurlijk ieder jaar op een goede schaatswinter, die zijn omzet ten goede zou komen. De zaken gingen goed, vooral dankzij het vakmanschap van Co Lassche. In de fabriek werd ook ander werk verricht, zoals het verchromen van auto-onderdelen, bouten en moeren, maar ook vermessingen of vernikkelen van voorwerpen zoals drinkglashouders, krantenbakjes, draadmandjes etc. De fabriek groeide uit van een drietal medewerkers in de jaren vijftig tot twintig man personeel in het uitstekende schaatsjaar 1963. De fabriek leverde aan diverse grotere firma’s, maar de schaatsen uit de fabriek werden ook verkocht door Piet Tijsterman in het Oude Dorp van Amstelveen.

Co Lassche overleed op 17 april 1966 als gevolg van een auto-ongeval op de veel te jonge leeftijd van 46 jaar. De fabriek is daarna gesloten. Zijn Vikingschaats is tot op de dag van vandaag een wereldmerk.

Het pand van de schaatsfabriek van Co Lassche in 1975; Foto: Beeldbank Amstelveen.

Foto boven het artikel: de schaatsfabriek van Co Lassche, foto collectie Bert Lassche

Gebaseerd op het artikel ‘Co Lassche: schaatsenmaker en grondlegger van de Vikingschaats’ door T.B. Lassche, Amstel Mare jaargang 25, nummer 1, maart 2014.