Column Robert Zuidbroek: Stadsreferendum en burgerfora

Vlak voor de zomervakantie kwam D66 Amstelveen met zes voorstellen voor Amstelveen. Een van deze voorstellen ging over ‘betrokkenheid van Amstelveners’. Er zijn allerlei vormen van participatie denkbaar. En tegelijkertijd kan het ook schuren, bijvoorbeeld omdat de kaders niet helder zijn.

Onbegrip over participatie komt helaas nog wel eens voor. Dat kan voor deelnemers als demotiverend worden ervaren. Bijvoorbeeld als een besluit toch anders uitpakt dan de input die geleverd is. Welke weging wordt eraan gegeven? De politiek kan soms, in algemeen belang, een andere keuze maken dan wat uit participatie voortkomt. Tegelijkertijd is het ook aan diezelfde politiek om duidelijk te maken waar in de besluitvorming men zit en hoe de participatie wordt meegenomen. En achteraf sowieso altijd de keuzes te verantwoorden.

Een mooi voorbeeld van participatie is het stadsreferendum. Verschillende gemeentes in Nederland maken hier al gebruik van: het raadgevend referendum. Nog niet zo lang geleden vond deze plaats in Alkmaar, waarbij de inwoners zich uit konden spreken of zij voor of tegen een vuurwerkverbod zijn. De politiek beslist uiteindelijk, maar de vraag aan de inwoners was raadgevend. Een meerderheid was voor en de politiek besloot dit te volgen en een lokaal vuurwerkverbod in te stellen.

Een referendum kan twee kanten op dienen: De gemeenteraad kan de inwoners raadplegen, of de inwoners kunnen de raad raadgeven. Het onderscheid ligt bij wie het referendum oplegt.

Een andere (of aanvullende) vorm van participatie zijn burgerfora. De stadsgesprekken die met regelmaat in Amstelveen worden gehouden, zijn hier al een voorbeeld van. Maar de gemeenteraad kan het initiatief nemen voor een burgerforum, waarin gelote Amstelvener plaats kunnen nemen. In het forum wordt de discussie gevoerd, bijvoorbeeld over een vuurwerkverbod. De raad krijgt zo advies over dit thema, voordat zij zelf debatteert over het onderwerp.

De raad hoort via de al bestaande raadsgesprekken veelal direct belanghebbenden en experts. Een burgerforum helpt om ook een doorsnee van de inwoners aan het woord te laten. Loting helpt hierbij om het een afspiegeling te laten zijn. Ook hier is het belangrijk om als raad vooraf helder te hebben wat de uitkomst van een forum moet zijn, welke beslissingsbevoegdheid het forum heeft en in welke fase van de politieke besluitvorming dit plaats vindt. Uiteindelijk stemt de raad en doet dit zonder last. Maar wel met de nodige betrokkenheid en meningsvorming van een doorsnede van de inwoners.

D66 kondigde voor de zomer al aan hierover het gesprek te willen voeren. Dat gaan we dit politiek seizoen doen met iedereen die hierover wil meepraten.

Foto Amstelveenweb.com