Bij opleving corona wil het kabinet Nederland openhouden

De samenleving zo open en veilig als mogelijk houden – dat is het uitgangspunt van de corona langetermijnstrategie. Om hiervoor te zorgen heeft het kabinet een basisparaatheid voor vaccineren, monitoren, testen en traceren, en wordt een juridisch instrumentarium voorbereid om maatregelen, zoals afstand houden, te kunnen treffen als dat nodig is. In de langetermijnstrategie, die minister Kuipers vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd, is ook nadrukkelijk een rol voor de verschillende sectoren, maatschappelijke doelgroepen en de samenleving zelf weggelegd. Preventief kunnen we met elkaar al veel doen. Zo zijn sectoren bezig met plannen die beschrijven hoe zij omgaan met een potentiële opleving van het virus.

Het epidemiologisch beeld is nu gunstig: een relatief laag aantal besmettingen en weinig nieuwe opnames in de ziekenhuizen en op de IC’s. Het RIVM geeft wel aan dat we rekening moeten houden met een mogelijke opleving van het virus en de opkomst van nieuwe varianten. De situatie is anders dan de afgelopen 2 jaar. Nederland is beter voorbereid en beschermd, vooral dankzij de opbouw van onze beschermingsgraad. Dat komt doordat veel mensen gevaccineerd zijn of eerder een infectie met het coronavirus hebben doorgemaakt. Die bescherming neemt af over tijd. Daarom bereiden we ons voor op verschillende scenario’s, waarin het aantal besmettingen weer toeneemt.

Zicht op het virus

Het RIVM houdt zicht op het virus door nieuwe oplevingen zo vroeg mogelijk te signaleren met instrumenten zoals rioolwatersurveillance, het monitoren van het aantal opnames in ziekenhuizen en op IC’s, de situatie in de verpleeghuizen en de internationale situatie. Het RIVM houdt de bescherming tegen het virus in de gaten door te kijken naar de vaccinatiegraad, het doen van onderzoek naar de (langetermijn-) effectiviteit van de coronavaccins en serologisch onderzoek.

Voorbereiding: testen en vaccineren

De GGD heeft een basiscapaciteit testen en vaccineren beschikbaar en kan snel opschalen wanneer nodig. Zelftesten bij klachten is het uitgangspunt, maar als het nodig is kan de GGD opschalen voor testen. Voor vaccineren is de huidige basiscapaciteit 300.000 vaccinaties per week, dit kan in 3 weken naar wekelijks 500.000 en binnen 6 weken naar wekelijks 1,5 miljoen vaccinaties. Het ministerie van VWS houdt er rekening mee dat in de komende maanden nieuwe vaccinatierondes nodig zijn. Indien nodig is er voldoende voorraad coronavaccins om de hele Nederlandse bevolking een herhaalvaccinatie aan te bieden. Het RIVM en de Gezondheidsraad blijven adviseren over de noodzaak voor een herhaalprik. Diverse farmaceuten werken momenteel aan aangepaste coronavaccins, zoals voor de omikronvariant. Zodra aangepaste vaccins op de Europese markt verschijnen, kan Nederland binnen de huidige aankoopcontracten van dezelfde farmaceut, de vaccins die we dan nog tegoed hebben, omzetten naar de nieuwe.

Het Maatschappelijke Impact Team

Er komt een Maatschappelijk Impact Team dat adviseert over de sociale, maatschappelijke en economische impact van coronamaatregelen. Jolande Sap wordt kwartiermaker en beoogd voorzitter van dit Maatschappelijk Impact Team. Het Maatschappelijk Impact Team staat naast het Outbreak Management Team en zal parallel daaraan adviseren over de bredere maatschappelijk impact van voorgestelde maatregelen. Het staat het Maatschappelijk Impact Team vrij om ook ongevraagd advies te geven.

Zorgketen optimaliseren

Eén van de doelen van het coronabeleid is om de zorg voor iedereen toegankelijk te houden. Het is belangrijk dat de (reguliere) zorgketen goed kan blijven functioneren, ook bij een opleving van het virus. De zorg heeft zich dan ook voorbereid op een komende coronagolf na het advies van de Taskforce Ondersteuning optimale inzet zorgmedewerkers. Er wordt gewerkt aan een optimale en flexibele inzet van zorgmedewerkers. Op basis van de aanbevelingen van het expertteam COVID ziekenhuiszorg bevordert het kabinet een effectieve inzet van de bestaande capaciteit in de hele zorgketen. Belangrijk hierbij is bijvoorbeeld de brede inzet van nieuwe initiatieven in de zorg die in de afgelopen 2 jaar succesvol zijn gebleken, maar nog niet in het hele land zijn toegepast. Het kabinet vraagt het LNAZ en de ROAZ- regio’s er voor te zorgen dat deze initiatieven tijdig in het hele land worden toegepast.

Sectoren

De overheid heeft zich voorbereid op een opleving van het virus, maar tegelijkertijd kan iedereen bijdragen aan het openhouden van de samenleving. Bijvoorbeeld door je te houden aan basisadviezen zoals handen wassen, thuis te blijven bij klachten, dan een zelftest te doen, te ventileren en de geadviseerde vaccinaties te halen. Het kabinet is verder ook het gesprek aangegaan met sectoren om samen te werken aan een langetermijnaanpak van corona. Ondernemers en instellingen hebben de afgelopen 2 jaar veel ervaring opgedaan en weten welke preventieve maatregelen en interventies het beste in de praktijk werken. Sectoren als het onderwijs, de culturele sector, sport, busvervoer, contactberoepen en de reisbranche hebben al voorstellen gedaan. Sectoren noemen een registratie- en gezondheidscheck van bezoekers vaak als werkbare maatregel. Ook looproutes, kuch- en spatschermen en vaste zitplaatsen zijn voor sectoren reële opties. De komende maanden blijft het kabinet in gesprek met de sectoren om hun plannen verder vorm te geven. Er worden maatregelenladders per sector gemaakt, oplopend van minder ingrijpende naar zwaardere maatregelen. Bij een nieuwe opleving van het virus staan de uitgewerkte sectorplannen aan de basis van het coronabeleid als ze voldoende solide zijn. Alleen bij zwaarwegende redenen kan van de sectorplannen worden afgeweken: als er sprake is van een zwart scenario, kunnen verdergaande maatregelen onvermijdelijk zijn.

Het uitgangspunt van het kabinet daarbij is het sluiten van scholen of de kinderopvang te allen tijde voorkomen, vanwege de impact op de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Onderwijs ligt bij het treffen van eventuele maatregelen onderop de stapel. Er zal slechts sprake zijn van een (gedeeltelijke) sluiting als er een virus(variant) komt, waarbij scholieren, studenten en personeel in de scholen en onderwijsinstellingen direct gevaar lopen.

Kwetsbaren

Het openhouden van de samenleving vraagt om een preventieve aanpak, gezond verstand en is de verantwoordelijkheid van ons allemaal. In het bijzonder heeft het kabinet in de voorbereidingen voor de langetermijnstrategie aandacht voor kwetsbare groepen en mensen die nog steeds de impact van de epidemie aan den lijve ondervinden, zoals mensen met langdurige klachten na corona, ondernemers met schulden en jongeren. Sectoren is ook gevraagd rekening te houden met medisch kwetsbaren. Sectoren weten zelf wat het beste werkt om hun klanten, bezoekers, leerlingen en medewerkers met een kwetsbare gezondheid te blijven verwelkomen en het kabinet denkt hierin met hen mee.