Maand van de geschiedenis: thema echt nep

Ieder jaar in oktober is het de ‘Maand van de geschiedenis’, georganiseerd door het Nederlands Openluchtmuseum. In die maand wordt geschiedenis in het hele land extra onder de aandacht gebracht. Musea, bibliotheken, archieven en andere culturele instellingen organiseren activiteiten met als motto 'Ontdek gisteren, begrijp vandaag'. Het Rijksmuseum houdt als afsluiting van de maand een ‘Nacht van de geschiedenis’ en ook Utrecht en andere steden hebben inmiddels hun eigen geschiedenisnacht.

De Maand van de geschiedenis bestaat al een tijdje als evenement. Tot 2012 was het de ‘Week van de geschiedenis’. Daarna werd het uitgebreid tot een hele maand.
In Amstelveen is er weinig van te merken. Wij (de historische vereniging) deden er vroeger nog wel iets mee, maar de maand september is al zo druk met allerlei activiteiten, zoals Open Monumentendag en diverse markten, dat het erbij inschiet. Is dat jammer? Misschien wel. Aan de ene kant is het een kans de belangstelling voor de historie extra te stimuleren. Maar aan de andere kant: er bestaan al zoveel dagen, weken, maanden die in het teken staan van iets, dat er weinig ‘normale’ dagen over zijn. Het komt ook weinig origineel meer over om op die manier extra aandacht te vragen. Je kunt je het hele jaar met geschiedenis bezighouden. Beter een paar goed gekozen en goed georganiseerde activiteiten dan geforceerd tijdens een bepaalde maand iets moeten doen, dat soms net niet uitkomt.

Thema: echt nep

De Maand van de geschiedenis heeft jaarlijks een ander thema. Dit jaar is dat ‘echt nep’. Wat zouden we daarvan in Amstelveen kunnen maken? Op de site van de Maand van de geschiedenis staan spannende verhalen over valse kunst, valse munten en nepverhalen.
Helaas, wat Amstelveen betreft is daarover niet veel bekend. Er zijn wel een paar dingen te vertellen.

Zo is er omstreeks 1834 een geval van valsemunterij bekend uit de archieven. Daarnaast werd Amstelveen op 1 oktober 1787 aangevallen door de Pruisische troepen in hun strijd tegen de patriotten. Zij waren op weg naar Amsterdam, een patriots bolwerk. Ook Amstelveen was in die tijd patriotsgezind. Lang was in het pand Dorpsstraat 59 (het Huis met de kogel) in Amstelveen boven de deur een kogel bevestigd, waarvan het verhaal ging dat dit een restant van de Pruisische aanval was. Het pand is al lang gesloopt en de kogel ligt bij ons (historische vereniging) in de vitrine. De kogel is echter maar half en vermoedelijk later aan het pand bevestigd. Bovendien twijfelen kenners aan de echtheid.

In de sfeer van replica’s, imitaties en reproducties is ook het een en ander over Amstelveen te zeggen.
Een mooi voorbeeld daarvan is een bodemvondst uit de Dorpsstraat: een schotel van aardewerk uit de 17^de eeuw met motieven die ontleend zijn aan het Chinese porselein uit die tijd. Dat was toen erg in de mode en in Nederland werd dit nagemaakt (aardewerk met Chinese motieven). Dit aardewerk is mooi van zichzelf en het lijkt een beetje oneerbiedig om het te scharen onder ‘echt nep’. Het zijn echter wel imitaties.

Andere voorbeelden zijn de vele reproducties van boeken en etsen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Met name tussen circa 1970 en 1995 leek dit wel ‘in de mode’ en ook Amstelveense exemplaren werden nagemaakt.

In 1730 kwam er een prachtig boek uit dat de loftrompet blaast over de rivier de Amstel. In dit ‘Hollands Arcadia of de vermaarde Rivier Den Amstel’ zijn heel veel etsen opgenomen die de landhuizen langs de Amstel in beeld brengen, gemaakt door Abraham Rademaker. De replica van dit boek is gemaakt in 1968, echt nep dus, maar wel beter betaalbaar dan het origineel van dit boek uit 1730.

Etsen waren in een tijd dat er nog geen fotografie bestond populair om de omgeving in beeld te brengen. Zij werden als afbeeldingen opgenomen in boeken, maar werden ook los uitgegeven. Ook etsen uit de 17^de en 18^de eeuw werden in de twintigste eeuw regelmatig nagemaakt. De ingekleurde ets op de foto ziet er prachtig uit, maar toch is hij nep.

Foto's: Vereniging Historisch Amstelveen