Brand in Amstelveen

Grote branden kwamen vroeger regelmatig voor. En als er brand was, dan kon dat direct catastrofale gevolgen hebben. De brandblusmiddelen waren nog niet zo ontwikkeld als nu. Men bediende zich met leren emmers en vanaf de 17^de eeuw met eenvoudige handbrandspuiten met een beperkte hoeveelheid water. Daarnaast werd tot in de 18^de en 19^de eeuw nog veel hout gebruikt als bouwmateriaal. Brand had daarom vaak tot gevolg dat meerdere gebouwen afbrandden, omdat de vlammen snel om zich heen sloegen. Hierbij komt nog dat gevaarlijke fabrieken gewoon binnen de bebouwde kom werden toegelaten.

In Amstelveen was het in 1792 goed raak. Op 25 juni ’s avonds laat om 23.00 uur ontstond er brand in de (kaarsen)wasblekerij van de heer Dregman in de Dorpsstraat, op de noordhoek van de Ouderkerkerlaan. In de blekerij werd bijenwas gebleekt voor het maken van witte kaarsen. Naar zeggen ontstond de brand toen een ketel waarin was werd gesmolten op de houten vloer viel.

Het hele dorp was al bijna in diepe slaap. Het vuur was niet te stoppen en verspreidde zich snel over de woningen in de Dorpsstraat. Om middernacht zat er niets anders op dan de noodklok te luiden. De bewoners van het dorp kwamen op de been. De Amstelveners waren behoorlijk in paniek en liepen in hun nachtkleding door het dorp. Brandspuiten kwamen aangesneld uit Ouderkerk aan de Amstel en vanaf de Overtoom. De hulp kon niet verhinderen dat een groot deel van het dorp in de as werd gelegd. Huizen, enkele schuren, een kolfbaan en veel goederen werden door de brand vernietigd. Heel wat gezinnen waren hun onderkomen kwijt. De schade werd geschat op circa 50.000 gulden. Onder de afgebrande huizen was ook het weeshuis. Hierin kwam een negenjarig meisje door de brand om het leven. Zij had niet snel genoeg het huis kunnen verlaten, toen zij terugging om haar spaarpotje te zoeken. Een bron vermeldt dat haar lichaam enige tijd werd ‘tentoongesteld’ in de Dorpskerk. Dat zou nu niet meer in ons hoofd opkomen.

De ramp trok veel publiek uit omliggende plaatsen en men kwam met hulpgoederen om de eerste nood te lenigen. In Amsterdam werd een collecte gehouden voor de gedupeerden van de brand in Amstelveen. Deze bracht circa 23.000 gulden op. Dit was in die tijd een aanzienlijke som geld. De wasblekerij werd niet in het dorp herbouwd, vanwege het gevaar dat zo’n bedrijf met zich meebracht. De brand maakte zo’n indruk dat de gebeurtenis op diverse prenten is vereeuwigd.