Tussen Kunst en Kitsch Extra over Anton Heyboer

Rubriek: Nieuws

Gepubliceerd: donderdag 11 april 2024
Laatste update: donderdag 11 april 2024

Auteur: Dagmar Roest/H

Speciale aflevering 'Tussen Kunst en Kitsch Extra' in 100ste geboortejaar Anton Heyboer met Marieke Uildriks, directeur Museum JAN.

Aanstaande zondag is een speciale uitzending van Tussen Kunst en Kitsch Extra te zien op NPO 2 Extra, waarin Marieke Uildriks, directeur van Museum JAN, en Tussen Kunst en Kitsch-expert Willem de Winter zich verdiepen in het leven van Anton Heyboer. Van 22 juni tot en met 29 september is er ter gelegenheid van de 100ste geboortejaar van de kunstenaar een tentoonstelling te zien in Museum JAN Anton Heyboer – Levenskunstenaar. Hoe deze tentoonstelling tot stand komt is te zien in deze aflevering.

Anton Heyboer: de man die kunst maakte voor de massa, maar zelf een teruggetrokken leven leidde. Een kluizenaar, getraumatiseerd door de oorlog, maar ook de man met vijf vrouwen, een ongrijpbare kunstenaar die de internationale kunstwereld op het hoogtepunt van zijn succes de rug toekeerde. Hij is het allemaal. Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Anton Heyboer geboren werd. In deze speciale Tussen Kunst en Kitsch Extra maken twee kenners, Tussen Kunst en Kitsch-expert Willem de Winter en museumdirecteur Marieke Uildriks, een reis door zijn leven en werk. Ze worden gevolgd wanneer ze samen een eerste selectie doornemen voor de op handen zijnde overzichtstentoonstelling in museum JAN en brengen een uniek bezoek aan het huis in Den Ilp waar hij samen met zijn vrouwen woonde en werkte. Twee van zijn toenmalige vrouwen vertellen openhartig over hun niet-alledaagse leven met hem en de onnavolgbare beslissingen die hij nam in zijn carrière. Hoe kwamen zijn werk en leven samen? Waarom gooide hij alles overhoop op het moment dat de internationale kunstwereld aan zijn voeten lag?

Tussen Kunst en Kitsch Extra
Een bijzonder voorwerp, een aansprekend verhaal of een opvallende ontwerper of kunstenaar; het kunnen allemaal aanleidingen zijn voor een Tussen Kunst en Kitsch Extra waarover na een uitzending van het populaire programma een verdiepende special wordt uitgezonden op NPO 2 Extra. Dit keer is een kleine ets uit 1954 van Anton Heyboer, die in de uitzending op 14 april door Willem de Winter wordt getaxeerd, de aanleiding. Aangezien het dit jaar 100 jaar geleden is dat Heyboer geboren werd en er een overzichtstentoonstelling op komst is, dook het team van Tussen Kunst en Kitsch in zijn werk en leven.

Willem de Winter en Marieke Uildriks met Lotti Heyboer

Divers werk in verschillende levensfases
Willem de Winter en Marieke Uildriks nemen de kijker mee langs de eerste selectie voor de grote overzichtstentoonstelling die vanaf juni in museum JAN te zien is. Een zeer divers aanbod is verbonden aan verschillende fases in zijn leven. Zijn werken zijn een indringend kijkje in de ziel van iemand die niet als mens, maar als kunstenaar uit zijn grote psychische crisis kwam. De gedetailleerde portrettekeningen en stadsgezichten maakte hij vlak na zijn tewerkstelling in Duitsland als een soort therapie voor zichzelf, nog voor hij bekend werd bij het grote publiek. Daarna volgen de wereldberoemde werken waarin hij met zijn systeem met letters, cijfers en lijnen op papier op filosofische wijze zijn visie op de maatschappij uiteenzet. Met deze werken genoot hij in de jaren '60 bewondering en faam in de internationale kunstwereld. Marieke en Willem bespreken ook de toegankelijke kleurrijke tekeningen, van onder andere danseressen en kippen, die hij in massaproductie van honderden per dag maakte en waarmee hij na het succes de kunstwereld bewust de rug toekeerde. Want als het te harmonieus en te evenwichtig werd, sloeg zijn creativiteit dood.

Spanning nodig voor werk en privé
Ook in zijn persoonlijke leven was hij wars van harmonie en conformiteit. "Het moest op en neer", aldus zijn weduwe Lotti Heyboer. Hij leefde in totale afzondering in een huis zonder daglicht samen met zijn vijf vrouwen. "We hadden een ernstig leven, dat wilden we ook. Je moest lijden in het leven, dan werd het pas echt. Hij had een enorm rijke geest en maakte dat het leven waardevol werd", zo blikken Lottie en Joke, twee van zijn vrouwen, in de Tussen Kunst en Kitsch Extra terug op hun tijd met Anton Heyboer. Frictie was als zuurstof voor het leven en het werk van de kunstenaar. Marieke en Willem laten zich in Den Ilp in de bizarre leefomgeving met donkere gangen vol spullen en kunst door Joke en Lottie rondleiden en horen als echte Heyboer-kenners toch weer nieuwe dingen over de kunstenaar. Daarnaast is te zien dat ze voor de tentoonstelling de hand weten te leggen op nooit eerder vertoonde fotocollages.

Tussen Kunst en Kitsch Extra, 14 april om 22.05 uur bij AVROTROS op NPO 2 Extra en terug te kijken via avrotros.nl.

Foto Willem de Winter, Marieke Uildriks, Joke en Lotti Heyboer. Foto credits: Jasper del Prado.