Energiecoaches en warme buurthuizen in aanpak energiearmoede

Energiearmoede: het staat bovenaan de agenda van veel gemeenten. Veel acties en initiatieven worden nu uitgerold om inwoners hierin te ondersteunen. Van vouchers voor korting op energiezuinig witgoed tot ‘energiefixers’, het verhogen van de bijdrage op een Kindpas en het openstellen van warme kamers in buurthuizen.

Gemeenten springen dit najaar in de bres voor inwoners die het moeilijk hebben door de hoge energierekening en inflatie. Met steunplannen helpen ze inwoners in armoede ‘de winter door’.

Nijmegen heeft hier een plan op maat voor met onder andere een noodfonds voor inwoners en het openstellen van openbare gebouwen. Nijmegenaars die vanwege de energiekosten thuis in de kou zitten, kunnen terecht bij wijkcentra en ontmoetingsplekken in de wijk. Zo hoeven zij thuis niet de verwarming aan te zetten en krijgen ze warme koffie of soep. In Terneuzen is een motie van de SP door de gemeenteraad aangenomen om de buurt- en dorpshuizen tijdens de koude maanden verwarmd open te houden.

Kindpas

Ook de gemeente Krimpenerwaard neemt maatregelen in strijd tegen de energiecrisis. Zo verhogen ze de bijdrage op de Kindpas met 150 euro. Die is te gebruiken bij aangesloten winkeliers om benodigdheden voor kinderen te kopen. Ouders en/of verzorgers met een laag inkomen of problematische schulden die voor hun kind van 4 tot 17 jaar in het bezit zijn van een Kindpas, krijgen in december automatisch een nieuwe pas met het verhoogde bedrag. ‘Met de eenmalige verhoging wil het college voorkomen dat kinderen zonder ontbijt naar school worden gestuurd, geen winterjas kunnen dragen of dat schoolspullen niet meer worden aangeschaft.’

Witgoedactie

Amstelveen heeft een witgoedactie voor huishoudens die energiearmoede ervaren. De gemeente draagt bij aan een nieuwe energiezuinige koelkast, vriezer, koel-vriescombinatie of wasmachine. ‘Er kan al gemiddeld 160 euro per jaar bespaard worden door een tien jaar oud witgoedapparaat te vervangen door een nieuw duurzaam apparaat. Dit helpt om te besparen op de energierekening,’ aldus de gemeente.

Bijleggen

De aanschaf van een energiezuinig apparaat zorgt direct voor een lager energieverbruik en een daling van de energielasten. ‘Omdat de kosten voor de aanschaf van een nieuw apparaat hoog zijn, willen we inwoners met een laag inkomen helpen,’ aldus Floor Gordon, wethouder Duurzaamheid. ‘We realiseren ons dat de inwoner in sommige gevallen nog zelf geld moet bijleggen en dat dit soms lastig is. De eigen bijdrage kan echter in een à twee jaar weer zijn terugverdiend.’

Inwoners die de eenmalige energietoeslag ontvingen, krijgen een brief met informatie hoe ze een voucher ter waarde van 500 euro kunnen aanvragen. In totaal zijn er 500 vouchers beschikbaar. Als blijkt dat dit onvoldoende is, bekijkt de gemeente of uitbreiding mogelijk is.

Duurzaam witgoed

Er zijn meer gemeenten die waardebonnen voor duurzaam witgoed uitgegeven. Zoals de Brabantse gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. Amsterdamse huishoudens met een laag inkomen kunnen hun ijskast of wasmachine voor een energiezuiniger exemplaar inruilen met 275 euro korting. Andere gemeenten breiden bestaande regelingen hiervoor uit, zoals Arnhem de bijzondere bijstand.

Energiefixer

Het Energieloket Amstelveen ontwikkelt het vouchersysteem. Daar kunnen huishoudens met energietoeslag ook een gratis ‘energiefixer’ aanvragen, net als in Nijmegen. Deze komt op afspraak langs met energiebesparende maatregelen ter waarde van 100 euro. Tijdens het huisbezoek worden ze waar nodig direct geplaatst. In veel meer gemeenten komen energiecoaches gratis aan huis voor praktische besparingstips, zoals in Bronckhorst en Den Haag. Deze coaches gaan direct aan de slag met bijvoorbeeld het zuiniger instellen van de cv-ketel of het plakken van radiatorfolie en tochtstrips.

Isoleren

Ook in Amsterdam gaan speciale installatieteams het komende half jaar bij 24.000 huishoudens langs de deur met gratis eenvoudige isolatiemaatregelen. De bewoners krijgen de energiebesparende producten en de installatie gratis, zoals tochtstrips, radiatorfolie, raamfolie, waterbesparende douchekoppen en ledlampen. Het project start in buurten waar veel huishoudens met een laag inkomen en een hoog energieverbruik zijn.

De gemeente trekt komend jaar versneld 8,5 miljoen euro uit om woningen te isoleren van inwoners die hier zelf niet de middelen voor hebben. Amsterdam investeert in totaal 32 miljoen euro om de stad sneller te isoleren. Dit komt boven op de uitgaven om de energiearmoede aan te pakken, waarvoor de stad een rijksbijdrage van 21,3 miljoen euro gebruikt.

Verenigingen van Eigenaren

Er gaat drie miljoen euro naar het begeleidingen van Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) om hun woningen te isoleren en duurzamer te maken. Het is vaak lastig om met alle bewoners afspraken te maken over isolatie. ‘Zeker bij wooncomplexen waar een deel van de woningen in bezit zijn van een woningcorporatie loopt het proces vaak spaak,’ aldus de gemeente. Ook komt er een subsidieregeling voor bewoners in VvE’s. Die moet ervoor gaan zorgen dat ook bewoners met weinig geld mee kunnen doen met de isolatieplannen.

Energietoeslag

Verder krijgen Amsterdammers met een laag inkomen op 11 november alvast 500 euro van de energietoeslag van 2023 uitbetaald. En de gemeente kijkt vanaf nu niet meer naar het vermogen. Amsterdammers met een laag inkomen die wel wat spaargeld hebben, kunnen daarom nu ook de resterende energietoeslag van 2022 van 1000 euro ontvangen.

Ook veel bedrijven maken zich zorgen over de hoge energiekosten en vragen zich af wat de zakelijke gevolgen zijn. Gemeenten reageren daarop met acties en maatregelen die helpen energie te besparen.